تفکر استراتژیک در کتاب “از خوب به عالی”

استراتژی درباره‌ی دستیابی به موفقیت است. ما استراتژی را از برنامه‌ریزی متمایز می‌کنیم. استراتژی یک طرح یا برنامه دقیق از دستورالعمل‌ها نیست. بلکه زمینه‌ای یکدست‌کننده است که به اقدامات و تصمیمات یک فرد یا سازمان انسجام و جهت می‌بخشد.

نقش استراتژی در موفقیت فردی:

نقش استراتژی در موفقیت را می‌توان در بیشتر حوزه‌های تلاش‌های انسانی مشاهده کرد. البته یک جنبه منفی هم در این باره وجود دارد. تمرکز بر یک هدف احتمالا منجر به موفقیت فوق‌العاده می‌شود اما ممکن است موجب شکست‌های حزن انگیز در سایر حوزه‌های زندگی شود. زندگی بسیاری از افرادی که به اوج حرفه خود رسیدند بخاطر روابط ضعیف با دوستان و خانواده آسیب دیده‌است و از رشد و توسعه فردی بازمانده‌اند. موفقیت در زندگی فردی ما احتمالا مستلمزم استراتژی‌های گسترده برا زندگی است.

نیاز بنگاه‌ها به استراتژی:

الف. استراتژی در نقش پشتیبان تصمیم

ب. استراتژی در نقش وسیله هماهنگی:

استراتژی به عنوان یک وسیله ارتباطی برای افزایش هماهنگی عمل می‌کند. بیانیه‌های استراتژی ابزاری هستند که مدیرعامل می‌تواند از طریق آن‌ها، هویت اهداف و موقعیت شرکت را برای تمام اعضای سازمان توضیح بدهد.

ج. استراتژی به عنوان هدف:

یکی از اهداف اصلی استراتژی آینده‌نگر نه تنها ایجاد جهتی برای توسعه بنگاه است، بلکه تعیین آرمان‌هایی است که می‌تواند اعضای سازمان را برانگیزد و تشویق کند.

د. استراتژی به عنوان تلاشی در جهت ارزش آفرینی
کسب و کار چیزی فراتر از پول در آوردن است .به نظر می‌رسد به اعتقاد کارآفرینانی که سازمان‌های تجاری را ایجاد می‌کنند، ثروت فردی محرک کم اهمیت‌تری نسبت به استقلال طلبی و موفقیت طلبی و گرایش به هیجان است.

از خوب به عالی

کتاب از خوب به عالی، نوشته‌ی جیم کالینز، مثال‌های بسیار ارزشمندی برای ضرورت وجود دیدگاه‌های بلندمدت و تفکر استراتژیک دارد. برخی مثال‌ها و مطالب مفید این کتاب را با هم مرور می‌کنیم:

• خوب ماندن، سد راه تعالی است. و این یکی از مهم‌ترین دلایلی است که موجب می‌شود، سازمان‌ها یا افراد، به ندرت از خوب به عالی برسند. ما معمولا، مدارس خیلی خوب نداریم، زیرا به داشتن مدارس خوب اکتفا می‌کنیم. دولت خیلی خوب نداریم، چون فکر می‌کنیم داشتن دولت خوب، کافیست. تعداد اندکی از مردم به زندگی‌های سطح عالی دست می‌یابند و علت آن تا حدود زیادی این است که داشتن یک زندگی صرفا خوب آسان‌تر است. بخش عظیمی از موسسات هرگز به درجه‌ی عالی نمی‌رسند، زیرا بسیاری از آن‌ها به خوب بودن قانع‌اند و این مشکل اساسی آنهاست.
• بعضی شرکت‌ها از ابتدا عالی هستند. مثلاً‌ در مورد شرکتی مثل HP، در همان ابتدا روح و دیدگاه بنیان‌گذاران چنان در تمام لایه‌ها رسوخ کرده که شرکت، از بدو تأسیس، فراتر از یک شرکت معمولی است. بررسی چنین شرکت‌هایی، نمی‌تواند چندان آموزنده باشد. برای ما بسیار آموزنده‌تر خواهد بود اگر به شرکت‌هایی فکر کنیم که در سطح خوبی بوده‌ اما متمایز نبوده‌اند و سپس، مسیر رشد سریع و پایدار را آغاز کرده‌اند. از مطالعه‌ی این شرکت‌ها، بهتر می‌توانیم بیاموزیم و ایده بگیریم.
• شرکت‌های از خوب به عالی که از همان ابتدای کار موفق عمل کردند، بسیار کم بودند. دلیلش تا حد زیادی این بود که آن‌ها به رشد و موفقیت خود واکنشی نادرست داشتند. موفقیت کارآفرینانه مستلزم خلاقیت، قدرت تجسم و جسارت در حوزه‌های بدیع و ناشناخته و شور و اشتیاقی بی‌اندازه است. وقتی شرکتی رشد می‌کند و ابعاد پیچیده‌تری می‌یابد، به‌تدریج از مسیر موفقیت خود منحرف می‌شود و افراد جدید، مشتریان جدید، سفارشات جدید و محصولات جدید ذهنش را مشغول می‌کند. با این همه آشفتگی، آن چیزهایی که روزی بسیار دوست‌داشتنی و مطلوب بود اکنون به هدفی ناهماهنگ و در‌هم‌ریخته تبدیل می‌شود. نبود برنامه‌ریزی، نبود نظم مالی، نبود سیستم و هر گونه انضباط و مقررات، تعادل و ثبات سازمان را از بین می‌برد و مشکلات در همه حوزه‌ها از جمله مسائل مربوط به مشتری‌ها، گردش مالی و برنامه‌ها ظاهر می‌شود.

• در کتاب “از خوب به عالی” با تمثیلی زیبا بیان شده که خوب بودن کافی نیست. برای موفقیت باید عالی شد. حتی اگر یک کار را در حد عالی بلد باشید بسیار بهتر از انجام چند کار در سطح خوب است. در هر حرفه‌ای که فعالیت می‌کنید باید کسب‌ وکارتان همسو با تمایلات قلبی و خواسته‌هایتان باشد.

استراتژی به شما کمک خواهد کرد که مهارت‌ها و توانایی‌های خود را بشناسید و از نقاط ضعف خود با خبر شوید. استراتژی محیط را در نقش یک عامل مزاحم نمی‌بیند، اما تاثیر آن را نیز نادیده نمی‌گیرد. استراتژی به شما کمک می‌کند تا اهدافتان را در مسیر فرصت‌های محیط قرار دهید و از تهدیدها دوری کنید. یک استراتژی خوب تنها به برنامه‌ریزی فکر نمی‌کند؛ برای عملی شدن و اجرا نیز بسیار مناسب تدوین می‌شود.

منابع: مدیریت استراتژیک با رویکرد امروزی – ویرایش هشتم- ترجمه دکتر آرش خلیلی نصر

کتاب از خوب به عالی، نوشته‌ی جیم کالینز